Zestig jaar na de drooglegging van de Haarlemmermeer neemt de Hollandsche Electrische Spoorweg-Maatschappij twee lokaalspoorlijnen door de droogmakerij in gebruik. In augustus 1912 opent de HESM de verbindingen Aalsmeer – Hoofddorp – Haarlem en Hoofddorp – Leiden Heerensingel. In de daaropvolgende jaren breidt de HESM het net verder uit. Hoewel de overige spoorlijnen buiten de polder liggen, staan ze bekend als de zogenaamde Haarlemmermeerlijnen. De spoorlijn tussen Aalsmeer en Haarlem is net als de meeste andere Haarlemmermeerlijnen per 1 januari 1936 gesloten voor het reizigersvervoer. Een half jaar later staakt NS ook het goederenvervoer tussen Haarlem en Hoofddorp. Het baanvak Hoofddorp – Aalsmeerderweg volgt in juni 1943. Het goederenvervoer tussen de halte Aalsmeerderweg en Aalsmeer is in december 1953 opgeheven. Het baanvak is niet veel later opgebroken.
Het baanvak Aalsmeer – Haarlem is dwars door de Haarlemmermeer aangelegd. Ondanks dat het grootste deel van de spoorlijn al voor de Tweede Wereldoorlog is opgeheven en de grootschalige uitbreidingen van Schiphol en de plaatsen waar het tracé doorheen loopt, zijn de contouren van de vroegere spoorwegverbinding vrijwel overal nog duidelijk herkenbaar. Tussen Aalsmeer en Hoofddorp vormt de vroegere spoorlijn afwisselend een groenstrook, fiets- of wandelpad. In Hoofddorp ligt de Burgemeester Pabstlaan grotendeels op het oude spoorwegtracé. Tussen Hoofddorp en Haarlem ligt het tracé grotendeels als pad parallel aan de Geniedijk. In Haarlem vormt het traject van de vroegere spoorlijn de oostelijke stadsgrens. Alle stationsgebouwen en diverse woningen zijn bewaard gebleven. Ook zijn nog enkele landhoofden van vroegere spoorbruggen te zien.
De foto’s op deze pagina zijn gemaakt op 11 oktober 2015, tenzij anders vermeld.
In Aalsmeer is het monumentale kopstation uit 1912, inclusief retiradegebouw, bewaard gebleven. En hoewel aan de voorzijde van het stationsgebouw nooit een trein heeft gereden, staat locomotor 352 hier sinds 2000 als statisch object. Het uitgebreide emplacement is nog tot halverwege de jaren ’70 in gebruik. Hierna maakt het plaats voor een woonwijk. Hoewel de laatste sporen van het emplacement grondig zijn uitgewist, herinneren de straatnamen aan het spoorse verleden van de locatie. Na het viaduct van Het Baanvak over de N196 zijn de contouren van de splitsing van de vroegere spoorlijnen naar Haarlem, Amsterdam en Uithoorn redelijk goed zichtbaar. Hier buigen twee sloten in ruime bogen uit elkaar. Tussen de sloten staan woningen aan Het Baanvak en De Wissel. De bebouwing eindigt aan het Spoorlijnpad. Dit fietspad verbindt het tracé uit Uithoorn met de voormalige spoorlijn naar Haarlem. Haaks op het pad ligt het Bielzenpad op de voormalige spoordijk naar Amsterdam.
AALSMEER – HOOFDDORP
Het Spoorlijnpad richting Hoofddorp ligt op de hoge spoordijk. Na de kruising met de Oosteinderweg gaat het pad over in een weg die de naam Oude Spoordijk meekrijgt. De weg loopt dood op de Ringvaart om de Haarlemmermeer. Van de vijftig meter lange spoorbrug die tot 1953 negen meter boven de ringdijk uitstijgt, is niets terug te vinden.
Aan de overzijde van de Ringvaart begint het terrein van Schiphol Rijk. Ondanks dat het gebied inmiddels is volgebouwd met kantoren en hotels is de voormalige spoorlijn nog duidelijk te volgen. De Boeingavenue volgt met een brede groenstrook het tracé van de vroegere spoorlijn. Na de kruising met de Fokkerweg ligt de Beechavenue parallel aan de oude spoordijk die hier een, deels zwaarbegroeide groenstrook vormt. Bij de kruising met de Aalsmeerderweg staat het gelijknamige voormalige stationsgebouw. Na Rijksweg A4 ligt een fietspad het oude baanvak. Waar het pad andere wegen kruist doet de bestrating enigzins aan een spoorwegovergang denken. Het pad eindigt even voor de kruising met de Schiphollijn. De nieuwe spoorlijn kruist het tracé van de oude lijn, die hier een weiland vormt, zelfs met een viaduct.
Ook in Hoofddorp vormt het voormalige tracé een brede groenstrook. De strook is gedeeltelijk voorzien van wandel- en fietspaden. Bij de kruising met de Kagertocht zijn de landhoofden bewaard gebleven. Vanaf de Nieuweweg is de Burgemeester Pabstlaan op het voormalige spoorwegtracé gelegd. De weg volgt ook de kleine slinger die de spoorlijn eerder maakt. De voormalige draaibrug over de Hoofdvaart is te herkennen als de Spoorbrug. Na de spoorbrug begint het vroegere emplacement van Hoofddorp en wordt de groenstrook aan de Pabstlaan geleidelijk breder. Het bewaarde stationsgebouw is omgebouwd tot appartementencomplex. Het is duidelijk te zien dat het stationsemplacement hoger ligt dan de omgeving. Het oude emplacement is echter grotendeels afgegraven bij de aanleg van de Pabstlaan.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
HOOFDDORP – HAARLEM
Even ten westen van het station staat de voormalige spoorwoning 7. Voorbij de woning splitsen de vroegere lijnen naar Leiden en Haarlem. Tussen beide lijnen staat tot de sluiting van de spoorlijnen een locomotiefloods. Het vroegere emplacement is nu alleen nog te herkennen als brede groenstrook. Ter hoogte van de Nieuwerkerker tocht is één van de twee landhoofden bewaard gebleven. Hierna zijn de sporen even uitgewist door de bouw van woningen aan de Waterwolf. Na de N201 is de voormalige spoorlijn weer duidelijk te herkennen. Vanaf hier ligt het tracé parallel aan de Geniedijk. Het baanvak is herkenbaar aanwezig als grasstrook en grotendeels toegankelijk als wandelpad. Bij de kruising met de IJweg staat ter hoogte van de gelijknamige vroegere stopplaats wachterswoning 8. Even ten zuiden van Vijfhuizen is het baanlichaam onderbroken door de IJtocht en de N205. Ook aan de IJtocht is nog een landhoofd te zien.
In Vijfhuizen zijn het voormalige stationsgebouw en de dubbele wachterswoning 10A en B bewaard gebleven. Terwijl de oprit naar de brug over de Ringvaart nog duidelijk zichtbaar is, zijn van de brug zelf, net als bij Aalsmeer, geen sporen terug te vinden.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Na de Ringvaart vormt de voormalige Haarlemmermeerlijn grotendeels de oostelijke grens van Haarlem. Een groot deel van het tracé is onderdeel van een brede groenstrook. Op een aantal delen ligt een fiets- of wandelpad. Voor de kruising met de huidige N200, de Amsterdamse Vaart staat het gebouw van de voormalige halte Rijksstraatweg.
 |
 |
 |
 |