Op 15 juni 1905 neemt de Noordoosterlocaalspoorweg-Maatschappij de spoorlijnen van Gasselternijveen naar Assen en Stadskanaal in gebruik. Een half jaar later is ook de verbinding met Emmen gereed. Hoewel de lijnen van de NOLS voornamelijk is bedoeld als verbinding tussen Twente en de haven van Delfzijl, is het netwerk vooral van belang voor de ontsluiting van grote gebieden in Groningen en Drenthe. Door het lokale karakter verschuift het vervoer al snel naar autobus en vrachtwagen. In 1939 staakt NS het reizigersvervoer tussen Assen, Gasselternijveen en Stadskanaal. Een jaar later is de treindienst hervat. Door materieelgebrek vervangt NS de treindienst in 1947 door een busdienst. In 1950 besluit NS de treindienst definitief te staken. In november 1968 wordt ook het goederenvervoer tussen Assen en Gieten opgeheven. Nog geen vier jaar later volgt het traject Gieten – Gasselternijveen.
In 1974 is de Noordnederlandse Museumspoorbaan Assen – Rolde opgericht met als doel de spoorlijn tussen beide plaatsen als museumlijn te exploiteren. Hoewel de stichting de daaropvolgende jaren al materieel aanschaft, komt de dienst door geldgebrek niet van de grond en is de complete spoorlijn tussen Assen en Gasselternijveen in 1977 alsnog opgebroken. Na het verwijderen van rails en bielzen is het grootste deel van het baanlichaam in gebruik genomen als ‘Wandelspoor’. De wandelroute is grotendeels onverhard maar goed begaanbaar.
De foto’s op deze pagina zijn, tenzij anders vermeld, gemaakt op 19 juni 2016.
GIETEN – ASSEN
Het oude tracé is tussen Gieten en Assen vrijwel over de gehele lengte goed te volgen. Dit komt doordat de spoorlijn relatief laat is opgebroken en de spoordijk zich goed leent voor een wandelroute in de toeristische omgeving. Ten westen Gieten start aan de overkant van de N34 het onverharde zogenaamde Wandelspoor. De route is te herkennen aan de klassieke voetgangersborden die bij vrijwel elke kruising met het tracé staan. Daarnaast staan her en der modernere ANWB-bordjes met de tekst ‘Wandelspoor’ langs de route. Na anderhalve kilometer bereikt de spoordijk Eexterhalte. De buurt ligt rond de voormalige halte Eext. Om de snelheid op het relatief drukke punt waar de stationsstraat vanuit Eext aansluit op de Provincialeweg tussen Rolde en Gieten te verlagen, is in 2007 op het oude baanlichaam een kort stuk spoor neergelegd. Bij de kruising met de Provincialeweg zijn Andreaskruizen neergezet.
 |
 |
 |
 |
Het stationsgebouw van Eext is bewaard gebleven. Het opvallende gebouw vervangt in 1924 de eenvoudige standaard-abri en wijkt daardoor af van de andere stations die langs de NOLS-lijnen staan. Het gebouw is in gebruik als woonhuis en als receptie van de camping Schaepvolte. Naast het stationsgebouw staan maar liefst vier vooroorlogse NS-rijtuigen. Blokkendoos-rijtuig mC 9037 staat al sinds 1969 op het terrein en vormt samen met het in 1972 overgebrachte rijtuig A 8514 de recreatieruimte. De rijtuigen zijn in een groene uitvoering met gouden biezen geschilderd. D-treinrijtuig AB 7544 is begin in 1971 samen met blokkendoos C 8512 ingebouwd in bar-kantine ‘De Halte’. De rijtuigen staan op oude sporen van het voormalige emplacement en zijn nog via de bestaande spoorlijn overgebracht.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Door een hek is niet mogelijk de voormalige spoorlijn rechtstreeks vanaf het campingterrein te volgen. De oude spoordijk is buiten het hek echter weer gewoon toegankelijk. Ter hoogte van de N33 is echter geen oversteekmogelijkheid en moeten wandelaars een kleine omweg maken. Aan de andere zijde van de N33 loopt het tracé weer gewoon verder richting Rolde.
In Rolde is het stationsgebouw bewaard gebleven. Het gebouw is een variant op het standaardontwerp van de NOLS dat in meerdere grotere plaatsen verschijnt. In de periode 1903-1909 verschijnen langs verschillende NOLS-lijnen nog zeven gebouwen van hetzelfde ontwerp. Het stationsgebouw is aan de buitenzijde zoveel mogelijk in originele staat behouden. Ook een goederenloods en het perron zijn bewaard gebleven. Het emplacement is inmiddels in gebruik als woonhuis met riante tuin en voor het publiek verdwenen achter hoge hekken en begroeiing.
 |
 |
 |
 |
Van Rolde tot het stroomdal van het Deurzerdiep is de voormalige spoorlijn een onverhard pad. Aan het begin van het natuurgebied eindigt de spoordijk abrupt. Het dijklichaam is hier afgegraven om ruimte te maken voor het Deurzerdiep. Op de plek van de vroegere spoorlijn ligt een betonnen pad. Voorbij het Deurzerdiep is de spoordijk weer te volgen. Een verhard pad leidt het tracé met een ruime boog naar de hoofdspoorlijn tussen Meppel en Groningen.
 |
 |
 |
 |