Op 19 januari 2021 is het 40 jaar geleden dat E-loc 1601 in Nederland aankomt. Het is de eerste van de 58 moderne elektrische locomotieven die NS begin jaren'80 op basis van SNCF-locs van de serie BB 7200 aanschaft. De sterke locomotieven van de serie 1600 zijn zowel voor het reizigers- als het goederenvervoer bestemd. Bij de boedelscheiding tussen NS Reizigers en NS Cargo eind jaren '90 worden de locomotieven verdeeld. De locomotieven van NS Reizigers krijgen nummers in de serie 1800, de goederenlocs behouden hun oude nummer. Het belang van de locs neemt hierna al snel af. Door terugloop van het aantal getrokken reizigerstreinen gaan begin 2011 de laatste locs uit de serie 1800 bij NS terzijde. De 1616 rijdt in april 2020 de laatste rit voor DB Cargo. Diverse exemplaren rijden intussen bij commerciële vervoerders.

Op zondag 13 december 2020 gaat bij alle OV-bedrijven de nieuwe dienstregeling 2021 in. Ten opzichte van voorgaande jaren zijn er amper wijzigingen bij NS. Het meest opvallende is de terugkeer van een reguliere slaaptrein op het Nederlandse spoor in de loop van 2021. Arriva laat in Noord-Nederland daarentegen flink wat extra treinen rijden. Naast infrastructurele verbeteringen zorgt ook de komst van de nieuwe WINK-treinstellen ervoor dat de vervoerder de dienstregeling kan uitbreiden. Daarnaast wordt in 2021 weer een flink aantal GTW-treinstellen gemoderniseerd, waardoor het Arriva-rood in het noorden steeds meer plaatsmaakt voor de nieuwe aquamarijn-witte huisstijl. Door de komst van nog meer SNG-treinstellen is de dienstregeling 2021 de laatste waarin NS de SGM-treinstellen inzet.

Op 12 december 2020 stoppen de laatste treinen in Sappemeer Oost. De halte aan de spoorlijn Groningen - Bad Nieuweschans moet wijken om een versnelling van de treindienst en extra sneltreinen op de lijn mogelijk te maken bij het ingaan van de dienstregeling 2021. Station Sappemeer Oost heeft uiteindelijk precies 120 jaar in het Spoorboekje gestaan.