Hoewel de afgelopen jaren hebben bewezen dat van gemaakte plannen door allerlei factoren niets hoeft terecht te komen, is ook voor komend jaar op spoorgebied door de spoorwegmaatschappijen, infrabeheerders, railmusea en andere belanghebbenden het nodige aangekondigd. In dit stuk een kleine greep uit de plannen die voor 2023 op het programma staan. Uiteraard geldt, net als altijd, dat er in de loop van het jaar nog vanalles kan gebeuren.
In de loop van januari 2023 staat als eerste de heropening van het op 2 december 2022 gesloten station Zoetermeer op het programma. Het station is die dag onbereikbaar geworden nadat de gemeente Zoetermeer de Nelson Mandelaburg, die het station en twee stadsdelen met elkaar verbindt, door scheurvorming in de constructie moet sluiten. In de loop van december zijn de nodige maatregelen genomen en is het brugdeel over de A12 zelfs verwijderd en vervangen door een tijdelijke constructie.
Ondanks het aanhoudende personeelstekort, start Arriva in het laatste weekend van januari 2023 met een wekelijks rijdende nachttrein van Groningen naar Schiphol en terug. De treinen worden gereden met GTW-treinstellen van de Vechtdallijnen.
Begin 2023 moet de 3050 als laatste SNG-treinstel in Nederland aankomen. De eerste treinstellen komen in de zomer van 2018 in dienst. Na bijna vijf jaar heeft NS in de loop van 2023 117 driewagenstellen en 88 vierwagenstellen van het materieeltype in dienst.
In het voorjaar moeten na jaren van uitstel de eerste ICNG-treinstellen in de reizigersdienst verschijnen. In eerste instantie rijden ze vanaf het voorjaar van 2023 een deel van de huidige IC Direct treinen en de Intercity’s tussen Den Haag en Eindhoven. In het najaar van 2023 volgt een deel van de Intercity’s tussen Den Haag, Groningen en Leeuwarden. Aan het eind van het jaar moeten de treinstellen alle binnenlandse treinen die via de HSL gaan, rijden. Tegelijkertijd met de introductie van de nieuwe treinstellen, gaat NS verder met het uit dienst halen van de treinstammen met IC-rijtuigen. De vervoerder houdt een deel van de stammen achter de hand voor het geval de nieuwe ICNG-treinstellen defect raken. In september moet bovendien een deel van de bijbehorende TRAXX-locomotieven terug naar de leasemaatschappij. Ook gaat NS verder met het terzijdestellen van de ICM-treinstellen. Net als in 2022 gaat het hierbij weer om de stellen die er ‘het slechtst’ aan toe zijn.
In het weekend van 18 tot en met 23 mei 2023 viert de SGB tijdens het evenement Sporen naar het Verleden haar vijftig jarig bestaan. De vereniging is in 1971 opgericht en rijdt de eerste ritten in 1972. Door de onzekerheden tijdens de coronaperiode, is de officiële viering van de vijftigste verjaardag tot dit jaar uitgesteld.
Op 25 mei start European Sleeper na ruim een jaar uitstel met de eerste slaaptrein van Brussel via Amsterdam naar Berlijn. De treinen rijden vooralsnog drie keer per week. Door capaciteitsproblemen in Duitsland kunnen de treinen vooralsnog niet doorrijden naar de geplande eindbestemming Praag.
Na ruim twee jaar met amper bijzondere treinen vanuit Duitsland brengt Westfalendampf de eerste twee weekenden van juni weer een bezoek aan Amsterdam. Tussen Bad Bentheim en de hoofdstad verzorgt de VSM de tractie. Uiteraard zullen nog veel meer bijzondere ritten, al dan niet met stoomtractie, worden aangekondigd. Zo komt de “Oriënt Express” in 2023 weer twee keer naar Amsterdam en organiseert Het Stoomgenootschap in september 2023 weer Den Bosch onder Stoom. Hierbij keren na vijf jaar ook de pendelritten tussen de Brabantse hoofdstad en Eindhoven terug. De 2454 Crew brengt nieuwe aanwinsten Blokkendoos mC9002 ‘Jaap’ en DE-loc 2296 weer terug op de baan.
In december 2023 gaan de laatste locomotieven uit de serie 1700 bij NS uit dienst en heeft NS voor het eerst geen eigen locomotieven meer. De locomotieven rijden nu alleen nog voor de IC Berlijn. In deze treindienst worden ze eind 2023 vervangen door geleasete Vectron-locomotieven. De multicourante locomotieven zullen voortaan de complete rit tussen Amsterdam en Berlijn verzorgen.
Bij het ingaan van de nieuwe concessieperiode en nieuwe dienstregeling 2024 op 10 december 2023 maakt Keolis op de lijn Zutphen – Hengelo – Oldenzaal plaats voor Arriva.
Net als elk jaar heeft ProRail ook in 2023 op een groot aantal trajecten diverse werkzaamheden gepland. Vaak gebeurt dit alleen in de weekenden. In 2023 zijn er veertig trajecten waar voor een periode van minimaal drie dagen geen treinen kunnen rijden. Grote uitschieters zijn de trajecten van Zwolle naar Leeuwarden en Groningen, het stationsemplacement van Apeldoorn en de zogenaamde Brabantroute. Vaak gaat het om werkzaamheden in een aaneengesloten periode, maar het kan ook verdeeld over meerdere periodes gaan. Onderstaande kaart komt uit een bijlage bij het plan van aanpak dat ProRail eind december 2022 aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat heeft gestuurd.
Op de foto boven dit artikel: In het voorjaar van 2023 stromen de eerste ICNG-treinstellen in de reizigersdienst in. Op 12 november 2022 is het nog niet zo ver en zijn de 3302 en 3301 bij Biezenmortel onderweg voor het testprogramma in België.