24 januari 2024

In november 2022 wordt bekend dat de Provincie Groningen en Arriva akkoord hebben bereikt over de aanschaf van vier waterstoftreinen voor de regionale verbindingen in de provincie. Met de ondertekening van de overeenkomst gaat de aanbestedingsprocedure van start. Bij het ingaan van de nieuwe dienstregeling 2028 moet het viertal in de reizigersdienst verschijnen. Begin 2024 wordt echter bekend dat geen enkele partij op de aanbesteding heeft gereageerd.

Op 24 november 2022 wordt bekend dat de Provincie Groningen en Arriva akkoord hebben bereikt over de aanschaf van vier waterstoftreinen. Met de ondertekening van de overeenkomst start de Europese aanbesteding voor de nieuwe treinstellen. Volgens plan start de bouw van de stellen in 2024 en gaan de vier treinstellen na het gebruikelijke test- en instructieprogramma bij het ingaan van de nieuwe dienstregeling 2028 op de regionale lijnen in Groningen rijden. Arriva wil de treinstellen voornamelijk in de geplande doorgaande verbinding Delfzijl – Groningen – Veendam inzetten. Omdat inzet op de andere regionale lijnen in Groningen ook mogelijk is, moeten de nieuwe treinstellen ook geschikt zijn voor de spoorlijn naar Leer.

De provincies Groningen en Fryslân, ProRail, het Rijk en Arriva hebben als doel om binnen afzienbare tijd alle treinen in Noord-Nederland zonder uitstoot en op duurzaam geproduceerde brandstof te laten rijden. Terwijl de provincie Fryslân kiest voor batterijtreinen, zet de provincie Groningen al vanaf het begin in op waterstoftreinen voor de regionale treindiensten.

In eerste instantie wil de provincie vier proeftreinstellen aanschaffen om kennis en ervaring op te doen. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat stelt een bedrag van 15 miljoen euro voor de nieuwe treinstellen beschikbaar. Naast de bijdrage van het Ministerie, draagt Europa 5,8 miljoen euro bij en betaalt het Nationaal Programma Groningen (NPG) 7 miljoen euro. Tenslotte zegt het Rijk een bedrag van 5 miljoen euro toe voor de bouw van een waterstoftankinstallatie. De nieuwe treinstellen moeten het eerste zero-emissiematerieel op het niet-geëlektrificeerde spoor in Nederland worden.

Terwijl verschillende Europese fabrikanten inmiddels waterstoftreinen hebben ontwikkeld, wordt op 24 januari 2024 bekend dat geen enkele partij op de Groningse aanbesteding heeft gereageerd. Eén van de redenen is waarschijnlijk dat het om slechts een kleine serie treinstellen gaat, waarbij de provincie bovendien specifieke eisen heeft gesteld. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan de inrichting van de stellen. Na de mislukte aanbesteding gaat de provincie onderzoeken of een huurconstructie met al bestaande waterstoftreinen mogelijk is.

Waterstoftreinen gebruiken waterstof (H2) als energiedrager. De waterstof wordt in een brandstofcel met zuurstof (O2) uit de lucht omgezet in water (H2O). Hierbij wordt elektriciteit geproduceerd die de elektromotor aandrijft. De enige restproducten zijn stoom en gecondenseerd water. De treinen zijn bovendien stiller dan de dieseltreinen die Arriva nu in Groningen inzet. Wanneer de waterstof gemaakt is uit groene energiebronnen, zoals wind en zon, dan stoot de trein helemaal geen CO2 uit. In augustus 2022 zijn de eerste waterstoftreinen voor personenvervoer in gebruik genomen. Het gaat om de Alstom Coradia iLint-treinstellen die op de verbinding Cuxhaven – Buxtehude (bij Hamburg) rijden. Deze waterstoftreinen gebruiken voor de winning van waterstof echter aardgas. Dit is geen groene, maar grijze waterstof. De Groningse treinen moeten volledig emissieloos worden. Naast Alstom hebben onder andere ook CAF, Siemens en Stadler inmiddels een waterstoftrein voor de reizigersdienst ontwikkeld.

De provincie Groningen en ProRail halen in februari 2020 na de nodige voorbereidingen een waterstoftrein uit Duitsland. Samen met Alstom, vervoerder Arriva, energieleverancier Engie en testorganisatie DEKRA rijdt Coradia iLINT-treinstel 654 102 tussen 27 februari en 11 maart in de nachtelijke uren een aantal testritten tussen Leeuwarden en Groningen. Na een rit om de detectie te testen, rijdt het treinstel voornamelijk op basis van de normale dienstregeling. Naast de geplande rijtijden wordt tijdens de testritten onder andere gekeken naar het brandstofgebruik en de tankprocedure, in dit geval nog bij een mobiel laadstation op het emplacement van Leeuwarden. Tijdens de testritten is alleen bemanning aan boord. Om de pers en het publiek kennis te laten maken met de nieuwe trein is op 7 maart op het Groningse hoofdstation een publieksdag georganiseerd. Op 11 maart keert het treinstel weer huiswaarts.

Meer over de mislukte aanbesteding op rtvnoord.nl

Op de foto boven dit artikel iLINT-treinstel 654 102 van Alstom tijdens de speciale dag voor pers en publiek op het Groningse hoofdstation op 7 maart 2020.