29 oktober 2024

Terwijl de treindiensten van Arriva in Limburg door personeelstekort maandenlang structureel gehalveerd zijn, weet de vervoerder aan de andere kant van het land wel mensen te vinden om vanaf januari 2025 de eerste concurrerende treinen tussen Groningen en Zwolle gaan rijden. Eind oktober 2024 test de vervoerder op hun social mediakanalen een aantal namen voor de nieuwe treindienst bij het publiek.

Terwijl er jarenlang wordt gesproken over de decentralisatie van de sprinterdiensten van Zwolle naar Groningen en Leeuwarden, besluit het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in november 2022 dat NS ook tijdens de concessieperiode 2025-2035 de sprinterdiensten tussen Zwolle en de noordelijke provinciehoofdsteden mag blijven verzorgen. Daarnaast verliezen de regionale vervoerders op 13 december 2022 het kort geding dat ze, verenigd in de Federatie Mobiliteitsbedrijven Nederland, tegen de onderhandse gunning van de concessie voor het hoofdrailnet aan NS hebben ingediend.

Offensief op het hoofdrailnet

De dag na de uitspraak van de rechtbank dient Arriva bij de Autoriteit Consument en Markt (ACM) een aanvraag in om vanaf 2025 alsnog extra treinen tussen Groningen en Zwolle en tussen Leeuwarden en Zwolle te gaan rijden. De vervoerder wil zo volgens het Europese principe van open toegang op het spoor extra treindiensten bovenop het bestaande aanbod op het hoofdrailnet aanbieden.

Met de plannen wil Arriva voor de treinen tussen Groningen en Leeuwarden en Zwolle onder andere door middel van stuntprijzen een vergelijkbare reizigersgroei als op de regionale lijnen in de noordelijke provincies realiseren.

De aanvraag sluit aan op het offensief dat Arriva sinds enkele jaren op het hoofdrailnet heeft ingezet. Zo dient de vervoerder in 2021 bij de ACM al met succes een aanvraag in voor twee nachttreinen naar Schiphol. In december 2022 start Arriva met een nachttrein tussen Maastricht en Schiphol, in januari 2023 gevolgd door een nachttrein van Groningen naar de luchthaven. De vervoerder rijdt de treinen buiten de eigen concessie voor eigen risico.

Nieuwe treindienst, nieuwe naam

In september 2024 wordt bekend dat de ACM akkoord gaat met de nieuwe treindiensten op het hoofdrailnet. Op 24 september 2024 maakt Arriva bekend vanaf 2 januari 2025 van maandag tot en met donderdag in beide spitsen twee sneltreinen tussen Zwolle en Groningen gaat rijden. Op vrijdagen kunnen de treinen vier keer rijden. Het aantal ritten is aanzienlijk minder dan de vervoerder heeft aangevraagd. Volgens ProRail zijn meer treinen echter niet mogelijk. Arriva heeft hiervoor een bezwaar bij de ACM ingediend.

Een maand na de bekendmaking test Arriva via hun social mediakanalen een aantal potentiële namen voor de nieuwe treindienst. De namen die voorbijkomen zijn Arion, Noordster en SpitsTrein. Het publiek krijgt hierbij via een advertentie één van de namen te zien. Via een link kunnen belangstellenden kenbaar maken of ze die naam passend vinden. De andere namen worden hierbij niet getoond.

Ondertussen in Limburg…

Tegelijkertijd met de landelijke campagne voor de extra treinen tussen Zwolle en Groningen wordt bekend dat de treindiensten van Arriva in Zuid-Limburg door een aanhoudend personeelstekort nog altijd niet volgens het Spoorboekje kunnen rijden. Naast de geplande halvering van de sneltreindienst tussen Maastricht en Heerlen en de stoptreindienst tussen Sittard en Heerlen per september 2024, vallen ook de treinen tussen Heerlen en Aachen met grote regelmaat uit. In de reacties op de social mediacampagne wordt dan ook veelvuldig gewezen naar de beperkte service van de vervoerder in Limburg, maar ook bij verschillende busconcessies.

In september 2024 geeft de Provincie Limburg als opdrachtgever de vervoerder al een boete van ruim 9 ton voor de slechte prestaties in 2022. De provincie verwacht eind dit jaar ook de boete voor 2023 gereed te hebben.

Arriva rijdt sinds 2006 onder andere op de noordelijke diesellijnen. De vervoerder kijkt al snel naar aansluitende sprinterdiensten van Groningen en Leeuwarden naar Zwolle. Om de plannen kracht bij te zetten, presenteren de regionale vervoerders, verenigd in de Federatie Mobiliteitsbedrijven Nederland, in 2020 een plan voor het bus- en treinvervoer in zowel Noord-, Oost- als Zuid-Nederland. Volgens de visie OV20-30 blijft NS de intercity’s op het hoofdrailnet rijden, maar worden de sprinterdiensten gedecentraliseerd om zo een eenheid met de regionale spoorlijnen en busdiensten te vormen. Ondanks dat het Ministerie van IenW heeft toegezegd dat de sprinterdiensten in het noorden ook na 2025 bij NS blijven, zet Arriva de plannen toch door. Nu door via zogenaamd open toegang extra treindiensten aan bieden. Nu de ACM akkoord is, mag ProRail bepalen of de extra treinen in de bestaande dienstregeling passen. Vooralsnog geldt dit dus voor 8-16 treinen per dag.

Hierboven de drie namen voor de nieuwe treindienst zoals deze op social media voorbijkomen. De afbeeldingen tonen een GTW-treinstel in Blauwnet-huisstijl. Deze treinstellen rijden ook de nachttrein tussen Groningen en Schiphol. Het is nog niet bekend met welk materieel de extra treinen tussen Zwolle en Groningen gaan rijden. Naar verluid worden (op termijn) de FLIRT-treinstellen ingezet die voor de Maaslijn bestemd zijn. Een aantal stellen is al geleverd terwijl de elektrificatie van de spoorlijn nog jaren op zich laat wachten.

Het bericht op de website van Arriva, in dit geval over de naam Noordster. Soortgelijke pagina’s zijn er ook voor de andere namen.

Op de foto boven dit artikel rijdt Arriva-treinstel 519 op 31 mei 2021 als sneltrein van Zwolle naar Emmen bij Herfte. Arriva zet de treinstellen ook in als nachttrein tussen Groningen en Schiphol. Mogelijk gaan de treinstellen ook de nieuwe spitstreinen tussen Zwolle en Groningen rijden.