Drielandentrein gaat na 5,5 jaar uitstel van start

Bij de decentralisatie van de resterende regionale treinverbindingen in Zuid-Limburg wordt ook een zogenaamde Drielandentrein tussen Aachen, Heerlen, Maastricht en Liège aangekondigd. Ondanks dat het traject tussen Maastricht en Liège niet onder de concessie valt, bereiken de betrokken partijen in 2015 een akkoord over de treindienst. Eind 2016 neemt Arriva de Limburgse stoptreindiensten over en is het de bedoeling dat de zogenaamde Drielandentrein eind 2018 gaat rijden.

Nieuwe treinstellen voor de… tweelandentrein

Arriva bestelt voor de Drielandentrein acht tricourante driewagenstellen van het type FLIRT 3. De stellen kunnen onder zowel de Belgische, Duitse als Nederlandse bovenleidingsspanning rijden. Ze verschillen niet alleen technisch van de tweedelige binnenlandse stellen voor de Limburgse concessie, maar krijgen ook slechts één in plaats van twee paar deuren per rijtuig. Achter de cabines van de driedelige stellen ontbreekt bovendien de in Wallonië gevoelig liggende rode leeuw van de Limburgse vlag.

Intussen blijkt Arriva de memo gemist te hebben waarin de Belgische spoorbeheerder Infrabel eist dat de treinstellen over een European Rail Traffic Management System (ERTMS) moeten beschikken. Volgens Europese regelgeving hoeft het nieuwe beveiligingssysteem pas voor 2025 ingevoerd te worden, maar het Belgische ministerie van Mobiliteit verplicht de installatie op al het nieuwe rollend materieel dat na 1 januari 2012 is besteld of na 1 januari 2015 in dienst komt.

Arriva start hierdoor eind januari 2019 noodgedwongen alleen de rechtstreekse sneltreindienst tussen Maastricht, Heerlen en Aachen. Omdat het traject tussen Heerlen en Herzogenrath enkelsporig is, rijdt de ’tweelandentrein’ vooralsnog eenmaal per uur. De NMBS blijft in samenwerking met NS de uurdienst tussen Maastricht en Liège uitvoeren.

Werk aan de winkel

Begin 2022 voorziet Stadler de eerste multicourtante FLIRT-treinstellen van Arriva van het European Train Control System (ETCS) GUARDIA. De 550 en 555 maken vanaf het voorjaar van 2022 proefritten op verschillende Nederlandse baanvakken. Later volgen de toelatingsritten tussen Maastricht en Liège en op andere trajecten in België.

Aan de andere kant van het traject is in de eerste helft van 2022 het baanvak Heerlen – Landgraaf van een tweede spoor voorzien om een halfuursdienst tussen Heerlen en Aachen mogelijk te maken.

Na de toelating van de treinstellen in België, bereiken de betrokken partijen in het voorjaar van 2023 definitief een akkoord over de start van de Drielandentrein bij het ingaan van de nieuwe dienstregeling 2024. Volgens plan gaat eenmaal per uur een sneltrein Liège Guillemins – Maastricht – Heerlen – Aachen Hbf rijden en eenmaal per uur een sneltrein Maastricht Randwyck – Heerlen – Aachen Hbf. De NMBS gaat bovendien een extra treindienst tussen Liège en Visé rijden.

Technische uitdagingen en rechtstreekse treindienst Liège – Aachen

In het najaar van 2023 meldt Arriva dat de start van de Drielandentrein door ‘onvoorziene, technische uitdagingen’ opnieuw uitgesteld moet worden. Terwijl aan de technische uitdagingen wordt gewerkt, vinden in de winter volop opleidingsritten plaats.

Intussen herstellen DB en NMBS bij het ingaan van de nieuwe dienstregeling 2024 de rechtstreekse treindienst tussen Liège en Aachen over het conventionele spoor. Sinds de ingebruikname van de HSL3 in 2009 zijn Eurostar en ICE de enige doorgaande treinen tussen beide steden. Regionale treinreizigers moeten sindsdien overstappen. Voor stoptreinreizigers is deze overstap lange tijd zelfs meer dan een half uur. Ten opzichte van de Drielandentrein scheelt de nieuwe rechtstreekse S41 tussen Liège en Aachen een omweg door Nederland. Bovendien is de S41, mede doordat de Drielandentrein een geplande tussenstop van ruim een kwartier in Maastricht heeft, ruim een half uur sneller. De Drielandentrein is dan ook vooral op papier een leuk concept.

Laatste nieuwe startdatum?

Op 1 maart 2024 wordt bekend dat de Drielandentrein tussen Liège, Maastricht en Aachen op 9 juni 2024, 5,5 jaar na de geplande datum, daadwerkelijk van start moet gaan. Omdat de treindienst tussen Liège en Maastricht onder de concessie van het hoofdrailnet valt, blijft het personeel van NS en NMBS op dit traject de treindienst verzorgen. Personeel van Arriva rijdt de treinen tussen Maastricht en Aachen. Voor de start van de Drielandentrein worden Visé, Bressoux en Liège Guillemins als eerste stations in België van OV-chipkaartpaaltjes voorzien.