23 mei 2024

In 2012 start onder de naam Wiederline het samenwerkingsverband voor de verbetering van het regionale vervoer tussen Groningen en Niedersachsen. In december 2015 de Friesenbrücke bij Weener onherstelbaar beschadigd en worden de plannen stopgezet. Enkele jaren later start het herstel van de brug en beginnen verbeteringen aan het spoor. Nu onder de naam Wunderline. Het Duitse deel van het baanvak is vanaf 1 februari 2024 gesloten voor een complete vernieuwing van het spoor. Aan het eind van dat jaar moeten weer rechtstreekse treinen tussen Groningen en Leer gaan rijden. Slechte bodemgesteldheid en trage levering van materialen zorgen ervoor dat de geplande openingsdatum verschuift naar medio 2025.

In 2012 start onder de naam Wiederline het samenwerkingsverband voor de verbetering van het regionale vervoer tussen Groningen en Niedersachsen. Hetzelfde jaar verhoogt Arriva de frequentie van de treindienst tussen Groningen en Leer tot een uurdienst. Niet eerder rijden zoveel treinen over de grensoverschrijdende verbinding uit 1876. De daaropvolgende jaren vinden al verschillende aanpassingen aan het baanvak Groningen – Bad Nieuweschans plaats om de dienstregeling te verbeteren. Zo is het emplacement in Zuidbroek aangepast om een sneltreindienst naar Winschoten mogelijk te maken.

Aanvaring Friesenbrücke

Op 3 december 2015 raakt het beweegbare deel van de Friesenbrücke bij Weener door een aanvaring zo zwaar beschadigd dat er een compleet nieuwe brug moet komen. Het doorgaande treinverkeer naar Duitsland ligt hierna jarenlang stil. Wel gaan na na ruim een half jaar weer pendeltreinen tussen Groningen en Weener rijden. Tussen Groningen en Leer rijden bovendien snelbussen. In afwachting van het herstel van de brug en vooral de financiering hiervan, belanden de plannen voor de Wiederlinie in de ijskast.

Wiederlinie wordt Wunderlinie

In het voorjaar van 2019 bereiken de Nederlandse en Duitse overheden een nieuwe overeenstemming over de verbetering van de treindienst tussen Groningen en Duitsland. Het project draagt voortaan de naam Wunderline. In november 2022 gaat de bouw van de nieuwe Friesenbrücke van start. De nieuwe brug wordt de grootste spoordraaibrug van Europa. Enkele maanden later gaan in het Duitse Ihrhove, waar de spoorlijn uit Groningen aansluit op de Emslandstrecke, de voorbereidende werkzaamheden voor ‘de aanleg’ van de Duitse zijde van de Wunderline van start. Zo worden de sporen vernieuwd en de wissels en seininrichtingen van de aansluiting aangepast.

Met het oog op de heropening van de brug, gaan de werkzaamheden aan het spoor eind 2023 echt van start. ProRail werkt aan de Nederlandse zijde van de grens aan snelheidsverhoging van de baanvakken Hoogezand – Zuidbroek, Scheemda – Winschoten en Bad Nieuweschans – grens. In Duitsland vernieuwt DB Netz het spoor in de Charlottenpolder en bij de Friesenbrücke. Hierbij wordt de complete spoorlijn verwijderd en opnieuw aangelegd. Ook worden onbeveiligde spoorwegovergangen opgeheven of beveiligd en bruggen vernieuwd. Daarnaast krijgen Bunde en Ihrhove weer een station. Voor de werkzaamheden is het complete Duitse baanvak vanaf 1 februari 2024 gesloten.

Half jaar uitstel

Het is de bedoeling dat de rechtstreekse treindienst tussen Groningen en Leer op 14 december 2024, bij het ingaan van de nieuwe dienstregeling, weer van start gaat. Zware regenval en hoogwater zorgen in Duitsland echter voor een een aanzienlijke verslechtering van de bodemgesteldheid. Daarnaast dragen ook leveringsproblemen en tekorten aan bouwmaterialen bij aan de vertraging. Volgens plan wordt de Wunderlinie nu medio 2025 weer in gebruik genomen. Hierna gaan weer rechtstreekse treinen tussen Groningen en Leer rijden en wordt de reistijd Groningen – Bremen, dan nog met overstap in Leer, verkort van 2 uur en 43 minuten tot 2 uur en 26 minuten.

Tussen 2025 en 2030 wordt de rijsnelheid tussen Waterhuizen en Kropswolde en Zuidbroek en Scheemda verhoogd. De trajecten tussen Scheemda en Winschoten en tussen de Friesenbrücke en Ihrhove worden van een tweede spoor voorzien. Ook het baanvak tussen Leer en Oldenburg krijgt gedeeltelijk dubbelspoor. Het complete Duitse baanvak moet geschikt worden voor 120 km/u. Station Leer krijgt extra wissels en een extra perron. Het plan is om de sneltreinen vanaf 2030 door te laten rijden naar Bremen. De geplande reistijd is dan nog twee uur en elf minuten.

Station Leer heeft in 2014 samen met Weener de primeur om als eerste Duitse treinstations van OV-chipkaartpalen te zijn voorzien. Door de aanvaring met de Friesenbrücke bij Weener zorgt er anderhalf jaar later echter voor dat het gemak voor treinreizigers van korte duur is. Op 18 april 2015 is er nog niets aan de hand en staat Arriva-treinstel 301 in de Duitse stad klaar voor vertrek naar Groningen.

Het is niet de eerste keer dat de grensovergang bij Bad Nieuweschans voor langere tijd sluit. Zo is de verbinding tijdens de Eerste Wereldoorlog gesloten. In 1944 is al het grensoverschrijdende spoorvervoer via Nieuweschans opnieuw gestaakt. Door het opblazen van de Friesenbrücke is een jaar later al helemaal geen internationaal treinverkeer meer mogelijk. Zes jaar later is de nieuwe brug gereed en gaat het traject weer open voor goederenvervoer. In 1954 is ook het reizigersvervoer hervat. In de jaren ’90 is de toestand van de lijn naar Duitsland zo verslechterd dat baanvaksnelheid is verlaagd en de beperkte dienstregeling nog verder wordt versobert. Tussen mei 2000 en juni 2002 is de verbinding gesloten om het Duitse deel van het traject grondig te vernieuwen. Na de aanvaring van de Friesenbrücke op 3 december 2015 duurt het vervolgens tot oktober 2016 tot Arriva de treindienst naar Weener hervat.

Lees meer over de Wunderline op wunderline.nl

Meer over de verbouwing van het traject op bauprojekte.deutschebahn.com

Lees hier meer over het uitlopen van de werkzaamheden

Op de kaart hierboven de werkzaamheden die in 2024 en 2025 op het Duitse deel van de Wunderline tussen Bad Nieuweschans en Ihrhove plaatsvinden.

Op de foto boven dit artikel rijdt Wiederline-treinstel 303 op 18 april 2015 nog als stoptrein van Groningen naar Leer over de brug over de Westerwoldse Aa bij Bad Nieuweschans. Het treinverkeer aan deze zijde van Bad Nieuweschans ligt vanaf 1 februari 2024 zo’n anderhalf jaar stil.