Laatste weken locomotiefserie 1700 bij NS

Om het snel groeiende aantal reizigers op te vangen, besluit NS eind jaren ’80 nieuw dubbeldeksmaterieel en nieuwe locomotieven te bestellen. Het materieel is gebaseerd op bestaande ontwerpen en kan zo snel worden gebouwd. In 1990 bestelt NS 81 locomotieven van de nieuwe serie 1700. In december 1991 komt het eerste exemplaar in Nederland aan. Dat jaar start tevens de ontwikkeling van speciale motorwagens voor de dubbeldeksstammen. Eind jaren ’90 vervangen de motorrijtuigen 50 locomotieven. Vrijgekomen locs vervangen de serie 1600 in de reizigersdienst. Deze schuiven door naar de diensten van de laatste locs uit de jaren ’50.

Op een enkele uitzondering in de beginperiode na, rijdt de serie 1700 alleen reizigerstreinen. Door het teruglopend aantal getrokken treinen gaan rond 2010 de eerste locs terzijde. In 2015 verdwijnen de laatste ‘normale’ Intercityrijtuigen uit de normale treindiensten en rijden de resterende locs alleen nog met gereactiveerde dubbeldeksrijtuigen en enkele internationale treinen.

Omdat de relatief jonge locomotieven alleen over het conventionele spoor in Nederland kunnen rijden, zijn ze voor de meeste andere vervoerders niet interessant. Desondanks gaan in maart 2018 de 1772, 1775 en 1781 als eerste exemplaren over naar een andere vervoerder. Railpromo neemt het drietal die maand over van NS. De locomotieven staan tot de overname zo’n zes jaar opgeborgen in Amersfoort. In de zomer van 2019 start de sloop van de eerste reeks terzijde gestelde locomotieven. Ook gaan de locomotieven die tot dan met dubbeldeksmaterieel rijden geleidelijk buiten dienst. In december dat jaar staakt NS de inzet van de gele stoptreindubbeldekkers. De bijbehorende locomotieven gaan hierbij eveneens terzijde.

Hierna resteren alleen nog de exemplaren die met de IC Berlijn rijden. In de loop van 2020 weet NS nog verschillende locomotieven te verkopen. De meeste resterende terzijde gestelde locs zijn niet veel later voor de sloop aangeboden en in Eindhoven van de bruikbare onderdelen ontdaan. Begin 2021 start de sloop van de niet verkochte locomotieven.

De 1739, 1744-1746, 1750, 1752, 1761 en 1765 blijven met het oog op de komst van de nieuwe treinen voor de IC Berlijn in dienst. Omdat de bouw van de rijtuigen en bijbehorende locomotieven vertraging oploopt en de nooit gereviseerde 1700-en aan het einde van hun levensduur zijn, wordt besloten de IC Berlijn vanaf december 2023 uit te voeren met moderne multicoulante Vectron-locomotieven in combinatie met de bestaande rijtuigen. De treinen tussen Amsterdam en Berlijn kunnen, mede door het vervallen van de locomotiefwissel in Bad Bentheim en enkele stops, bovendien met een halfuur worden versneld.

Met de vervanging van de oude locs komt al na 31 jaar een eind aan de serie 1700 bij NS. Bovendien komt er tegelijkertijd, voor reizigerstreinen, na 47 jaar een einde aan de locomotiefwissel in Bad Bentheim. Naast de diverse exemplaren die bij andere vervoerders actief zijn, maakt de 1768 sinds 2019 deel uit van de collectie van het Spoorwegmuseum. Geheel volgens traditie organiseren NS International en NVBS op 19 november 2023 een afscheidsrit voor de laatste locomotiefserie die NS zelf heeft laten bouwen.