Voorlopig nog doordieselen tussen Zutphen en Oldenzaal

Na de inmiddels gestarte elektrificatie van de Maaslijn, zijn alleen nog in noord- en oost Nederland enkele niet geëlektrificeerde baanvakken voor het reizigersvervoer te vinden. Om toch emissieloos te kunnen rijden, zonder de relatief dure aanleg van een complete bovenleiding, kijken de belanghebbende partijen de laatste jaren naar diverse duurzame alternatieven. Zo is begin 2020 al een waterstoftrein bij Arriva te gast en rijden de treinstellen de noordelijke diesellijnen actief zijn inmiddels op HVO-diesel. De nieuwe WINK-treinstellen van Arriva beschikken bovendien over een accu voor de opslag van remenergie en kunnen zo bijvoorbeeld bij stilstand op stations al stationair draaien zonder dat hier brandstof voor nodig is. Ook kan de dieselmotor uit het accupakket eenvoudig worden vervangen door extra batterijen.

Batterijtreinen voor Overijssel en Gelderland?

Vanwege de toenemende vraag naar een duurzaam alternatief voor de exploitatie van de laatste diesellijnen organiseren ProRail, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de provincies Friesland, Gelderland en Overijssel samen met Arriva begin 2022 testritten met een batterijtrein. De ritten vinden plaats op twee trajecten die al gedeeltelijk van bovenleiding zijn voorzien. In Overijssel rijdt het treinstel enkele ritten tussen Almelo en Hardenberg en Gelderland rijdt het stel tussen Arnhem en Doetinchem. Testresultaten worden meegenomen bij de besluitvorming over de toekomst van de diesellijnen in de provincies én bij de doorontwikkeling van innovatieve tractiebatterijen.

Mede naar aanleiding van de succesvolle testritten en de relatief hoge kosten voor volledige elektrificatie besluit de provincie Overijssel in september 2022 batterijtreinen aan te schaffen ter vervanging van de LINT-treinstellen die tussen Almelo en Hardenberg en tussen Zutphen en Oldenzaal rijden. De nieuwe treinstellen moeten bij het ingaan van de nieuwe concessie in 2027 gaan rijden.

Een maand later komen extra kosten naar boven waardoor de provincie alweer afziet van de nieuwe treinstellen. Hierna moet de provincie opnieuw een financiële afweging maken in de zoektocht naar een duurzame invulling van de nieuwe concessieperiode die in 2027 van start moet gaan.

Alsnog elektrificatie

In juni 2023 maakt de provincie Overijssel bekend dat de lijnen Almelo – Mariënberg, Zutphen – Hengelo en het grensoverschrijdende baanvak Enschede – Gronau definitief geëlektrificeerd worden. Volgens plan kunnen vanaf 2028 op alle trajecten in Overijssel elektrische treinen rijden. Hoewel het Rijk niet direct wil bijdragen, maakt het demissionaire kabinet in april 2024 bekend alsnog 98 miljoen euro vrij te maken voor de elektrificatie van de baanvakken Almelo – Mariënberg en Zutphen – Hengelo. Dankzij voorwerk van de provincie is het nog altijd de bedoeling dat de eerste elektrische treinen vanaf eind 2027 op beide trajecten gaan rijden.

Ook het baanvak Enschede – Gronau wordt, als laatste diesellijn in Overijssel, geëlektrificeerd. Omdat door elektrificatie aan Duitse zijde van het traject een diesel-eiland zou ontstaan, heeft het kabinet al eerder toegezegd om hier aan de kosten bij te dragen. Hier moeten vanaf 2030 de eerste elektrische treinen gaan rijden.

Doordieselen tussen Zutphen en Oldenzaal

Terwijl de elektrificatieplannen voor de spoorlijn Almelo – Mariënberg op schema liggen, maakt de provincie Overijssel in juni 2025 bekend dat de elektrificatie van de spoorlijn tussen Zutphen en Hengelo pas tussen 2030 en 2032 is gerealiseerd. Belangrijke oorzaak is dat de financiering nog niet rond is. Ook is de provincie afhankelijk van de plannen van de provincie Gelderland die over een deel van het traject gaat en de agenda van ProRail.