ZLSM dreigt opnieuw aansluiting op hoofdrailnet te verliezen

Al in 1853 krijgt Zuid-Limburg met de spoorlijn Maastricht – Aachen een eerste spoorwegverbinding. Na twee lijnen naar België volgt pas in 1865 de aansluiting op het Nederlandse spoorwegnet. De daaropvolgende decennia is het spoorwegnet in de regio met name voor de ontsluiting van de kolenmijnen steeds verder uitgebreid. Het sluitstuk is de dubbelsporige spoorlijn tussen Schaesberg en Simpelveld. De zogenaamde Miljoenenlijn is in 1934 in gebruik genomen. Wanneer eind jaren ’60 de laatste mijnen sluiten, neemt het belang van het fijnmazige Zuid-Limburgse spoorwegnet snel af. Naast de sluiting van de speciale mijnspoorwegen, staakt NS in 1988 ook de treindienst tussen Kerkrade en Simpelveld. Vier jaar later rijden ook de laatste treinen tussen Schin op Geul, Simpelveld en Aachen.

Met het oog op de sluiting van het minst rendabele deel van de Miljoenenlijn is in 1988 de Zuid-Limburgse Stoomtrein Maatschappij opgericht. Na de sluiting van genoemde lijnen neemt de ZLSM de trajecten Schin op Geul – Simpelveld – Vetschau en de lijn naar Kerkrade over van NS. Vanaf 1995 rijdt de stichting toeristische ritten tussen Schin op Geul en Kerkrade. Ondanks de plannen om ook naar de belangrijke toeristenplaats Valkenburg door te rijden, laat NS Infra datzelfde jaar in Schin op Geul de aansluiting op de lijn naar Maastricht opbreken.

Hierna doet de ZLSM verschillende pogingen om in Schin op Geul weer een aansluiting op het hoofdrailnet te krijgen. Uiteindelijk stelt het Ministerie de ZLSM in het gelijk en moet ProRail in Schin op Geul weer een aansluiting aanleggen. De nieuwe aansluiting is in 2006 gereed, waarna de ZLSM een aantal jaar met rechtstreekse treinen tussen Valkenburg, Simpelveld en Kerkrade kan rijden. Omdat er geen overloopwissel is, moeten de treinen van Schin op Geul naar Valkenburg linkerspoor rijden. Door het steeds intensievere treinverkeer op de verbinding en gewijzigde inzichten verbiedt het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat na enkele jaren de doorgaande museumtreinen naar Valkenburg. Inmiddels is de ZLSM met het Ministerie in gesprek om alsnog weer naar Valkenburg te mogen rijden.

Intussen lijkt de geschiedenis zich aan de andere kant van de museumlijn te herhalen nu ProRail in Kerkrade plannen heeft om nu hier de aansluiting op het hoofdnet samen met de spoorwegovergang in de Hambosweg bij het station te verwijderen. Omdat het doortrekken van de spoorlijn voor het reizigersvervoer definitief van de baan is, kan van het station vereenvoudigd worden tot enkelsporig kopstation. Naar aanleiding van deze saneringsplannen hebben Erfgoedvereniging Heemschut en de Vereniging Historisch Railvervoer Nederland de infrabeheerder en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat gevraagd dit besluit te herzien.

De verenigingen willen de Miljoenenlijn en haar aansluitingen als belangrijk onderdeel van het omvangrijk spoorwegnet, dat ooit een essentiële rol speelde in het kolen- en personeelsvervoer van en naar de Limburgse mijnen, als integraal industrieel monument bewaren. Zij zien het doorbreken de Miljoenenlijn in Kerkrade dan ook als aantasting van dit monument. Voor Zuid-Limburg vormt de museumlijn bovendien een belangrijk onderdeel van de toeristische infrastructuur. De ZLSM wil dan ook nog altijd met rechtstreekse museumtreinen tussen Valkenburg en Kerkrade kunnen rijden. Ook zijn er plannen om in de nabije toekomst door te rijden naar Heerlen. De museumtreinen vormen zo een verbindende schakel tussen het karakteristieke Zuid-Limburgse heuvellandschap en de restanten van het mijnverleden van Parkstad. Het opknippen van de verbinding in Kerkrade zal in één klap een eind aan de ambities van de ZLSM maken. Mochten de verenigingen op een later moment toch groen licht krijgen van het Ministerie, dan wordt het, net als in Schin op Geul, een flinke investering om de aansluiting te herstellen.