In 1884 wordt de Locaalspoorwegmaatschappij Hollands Noorderkwartier opgericht. In de daaropvolgende jaren legt de HN tussen Hoorn en Medemblik een twintig kilometer lange lokaalspoorweg aan. De spoorlijn is op 3 november 1887 in gebruik genomen. In 1929 opent NS in Hoorn een speciaal depot voor het onderhoud van de nieuwe Motorrijtuigen. Met de inzet van de rijtuigen kan de exploitatie op diverse baanvakken in de regio goedkoper worden uitgevoerd. Ondanks de goedkopere exploitatie staakt NS het reizigersvervoer tussen Hoorn en Medemblik per 31 december 1935. In de eerste maanden van de Tweede Wereldoorlog is de spoorlijn tijdelijk in gebruik voor het vervoer van reizigers. Hierna rijden alleen goederentreinen over de verbinding.
 |
|
| Museumstoomtram Hoorn - Medemblik |
|
| Website: | stoomtram.nl |
| Zie voor de actuele materieelcollectie de Nederlandse Museummaterieel Database | |
Terwijl het baanvak nog in gebruik is voor het goederenvervoer start de Tramweg Stichting in 1968 met toeristische ritten op het baanvak. In juni 1973 wordt vanuit de TS de zelfstandige Stoomtram Hoorn-Medemblik opgericht. Naast de toeristische ritten van de TS neemt de SHM ook de expoitatie van de goederentreinen tussen Hoorn en Medemblik over van NS. In 1979 rijden de laatste 'echte' goederentreinen over het baanvak.
De SHM blijft hierna met museumtrams over de lokaallijn rijden. In tegenstelling tot andere museumspoorlijnen is het grootste deel van de historische stationsgebouwtjes nog altijd langs de lijn te vinden. Maar liefst zes van de acht exemplaren blijven bewaard. Ook één van de twee haltegebouwen is behouden. Daarnaast maakt de SHM in Hoorn al sinds het begin gebruik van het oude NS-depot voor motorrijtuigen. Ook de collectie van de SHM bestaat nagenoeg geheel uit authentiek Nederlands spoorwegmaterieel dat voor een groot deel jarenlang actief is op de verschillende tram- en lokaallijnen verspreid over het land.
In de loop der jaren is het emplacement van de SHM in Hoorn uitgebreid met enkele eenvoudige opslagloodsen voor het rollend materieel. In 1985 is het seinhuis van Kesteren aan het stationsemplacement toegevoegd.
Tot eind jaren '80 maakt de SHM net als voorheen de HN gebruik van de faciliteiten van het bestaande NS-station. Hierna komt er een eenvoudig ontvangstgebouw aan de noordzijde van het emplacement. In april 2016 neemt de SHM een compleet nieuw stationsgebouw in gebruik. Het ontwerp is duidelijk gebaseerd op een historisch tramstation. In het gebouw zijn onder andere loketten, een restauratie en een expositieruimte te vinden. In de expositieruimte is de tentoonstelling De Tijdlijn over de geschiedenis van de stoomtram in Nederland te zien.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Naast een uitgebreide materieelcollectie is de SHM ook eigenaar van de acht bewaarde stations- en haltegebouwen langs de lijn. De museumlijn is hiermee de meest compleet bewaarde lokaalspoorlijn van Nederland. De stationsgebouwen van Wognum-Nibbixwoud, Twisk, Opperdoes en Medemblik zijn samen met de bijbehorende emplacementen zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat teruggebracht. Zo is in Twisk het zijspoor langs de losweg herlegd en staat er een originele Rijksbrievenbus.
Tussen de stations Twisk en Opperdoes ligt bovendien de zogenaamde Authentieke Mijl. Hier is de museumlijn tot in detail ingericht in de situatie van zo'n honderd jaar geleden. Beide stations zijn voor de onderlinge communicatie zelfs verbonden via een werkende telegraafverbinding.
Op zo'n 700 meter vanaf station Opperdoes ligt de halte Pannenkoekenstation/De Bijenstal waar bij speciale gelegenheden gestopt wordt. Weer 250 meter verder is de stopplaats Opperdoes Oosteinde opnieuw aangelegd. De stopplaats is alleen in 1887 en 1888 enkele maanden in gebruik. De SHM heeft op de plek een eenvoudig perron een hekwerk geplaatst. De stopplaats is niet in de dienstregeling van de museumstoomtram opgenomen.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
Na Opperdoes Oosteinde slingert de museumlijn naar het eindpunt Medemblik. In de West-Friese stad is het stationsgebouw bewaard gebleven. Het gebouw is groter dan de andere stationsgebouwen langs de spoorlijn en is vrijwel gelijk aan het standaardontwerp van de grotere stationsgebouwen van de GOLS. Het emplacement is eind 2018 en in 2019 geheel vernieuwd en zodanig gewijzigd dat er een tweede omloopspoor ontstaat.
Vanaf Medemblik bestaat de mogelijkheid om met het museumschip MS Friesland naar Enkhuizen te varen en vervolgens met NS naar Hoorn terug te reizen. Deze 'historische driehoek' is ook in tegengestelde richting te bereizen.
 |
 |
 |
 |