Op 15 oktober 1889 wordt het Centraal Station van Amsterdam in gebruik genomen. Voor de bouw van het station dat de verschillende bestaande spoorwegverbindingen naar de hoofdstad verbindt, zijn drie eilanden in het IJ aangelegd. In eerste instantie is het de bedoeling dat Amsterdam een standaard Waterstaatstation van het type eerste klasse krijgt. Uiteindelijk is besloten voor de hoofdstad een uniek ontwerp te maken. Het grootste station van Nederland bestaat uit een bakstenen gebouw van 307 meter lang. Het middendeel wordt geflankeerd door twee torens. Aan beide zijden bevindt zich een lange zijvleugel met een eindgebouw. De vleugels wijken enigszins van elkaar af. Dit komt vooral door het Koninklijk paviljoen aan het eind van de rechter gevel. Na het eindgebouw volgt aan beide zijden van het gebouw nog een korte onopvallende lage vleugel waar bestelgoederen worden behandeld. Terwijl de ingang van het gebouw zich op straatniveau bevindt, zijn de perrons ter hoogte van de eerste verdieping. Op dit niveau zijn dan ook nog diverse ruimten voor de reizigers. De perrons zijn verbonden via drie tunnels. Boven de perrons komt een ijzeren perronkap die even lang is als het stationsgebouw.
In 1920 is de kleine lage eindvleugel aan de rechterzijde gesloopt om plaats te maken voor het pakketpostgebouw. Het ontwerp van dit gebouw is van de zoon van de architect van het Centraal Station sluit qua architectuur enigszins aan op het stationsgebouw. Diezelfde periode is het emplacement aan de IJ-zijde uitgebreid met extra sporen en perrons. In 1922 is de tweede perronkap over de nieuwe sporen gereed. Deze oogt vrijwel hetzelfde als de oude kap maar is wat smaller en zo’n vijftig meter langer.
In de jaren ’50 is het stationsgebouw gemoderniseerd. Er komen twee nieuwe grote entreepartijen en in de hal komen lange wanden met loketten. In 1974 wordt het station officieel een Rijksmonument en is het gebouw voor het eerst gerestaureerd. Begin jaren ’80 is de middenhal zodanig vergroot dat de oostelijke en westelijke tunnels op hal aansluiten. De middentunnel is hierbij viermaal zo breed gemaakt. In 1996 komt tussen beide oude perronkappen een smalle kap waarmee ook de laatste sporen worden overkapt. Diezelfde periode is de westelijke tunnel aanzienlijk verbreed.
In de periode 1997-2018 is het station geheel gerenoveerd en gemoderniseerd. Aan de IJ-zijde komt een stationshal met daarboven een nieuw busstation voor stads- en streekbussen. Over de hal en het busstation komt een grote glazen kap. Door de komst van het nieuwe busstation zijn de vijf opstaplocaties aan de stadszijde overbodig en is het stationsplein compleet opnieuw ingericht voor voetgangers en trams. Aan de westzijde van het station komt een nieuwe fiets- en voetgangerstunnel. Ook tussen de bestaande reizigerstunnels komen twee extra voetgangerstunnels met winkels. Onder het station komt het metrostation van de Noord-Zuidlijn.
Op de foto boven dit artikel station Amsterdam Centraal op 2 maart 2014.
