Station Harderwijk |
Hd | |
Opening: | 20 augustus 1863 |
|
Spoorlijn(en): | Utrecht – Zwolle | km 49,1 |
Links: | Sporenplan | |
NS Stationsinfo |
In augustus 1863 neemt de de Nederlandsche Centraal-Spoorweg-Maatschappij het baanvak Utrecht – Hattemerbroek van de spoorlijn Utrecht – Zwolle – Kampen in gebruik. Aan de spoorlijn komen standaard stationsgebouwen in drie verschillende klassen. In Amersfoort, Nijkerk, Harderwijk en later ook Kampen komen de gebouwen van het grootste soort, het type 1ste klasse. Het symmetrische stationsgebouw bestaat uit een hoog middendeel met aan beide zijden een lage vleugel. In de loop der jaren krijgt het stationsgebouw van Harderwijk aan de straatzijde een voorportaal waarvan het dak als terras voor de bovenwoning dient. De aanbouw is in 1919 gesloopt. Tegelijkertijd komt er en nieuw voorportaal voor de linker zijvleugel. De oorspronkelijke ingang wordt omgebouwd tot raam en de bovenwoning krijgt een balkon. Intussen krijgt het brede middenperron in 1913 een overkapping.
In de loop der jaren blijkt de indeling van het gebouw niet meer aan de eisen voldoet en stijgen ook de onderhoudskosten van het oude pand. Desondanks duurt het tot 1983 tot het vervangen is. Dat jaar neemt NS een opvallend modern stationsgebouw in gebruik. Midden in de hal komt een volledig rond plaatskaartenkantoor. De ronde vorm komt boven het platte dak uit en vormt hier een opvallend rood element. Naast herkennigspunt dient de constructie ook als onderdak voor de technische installaties. Het dak zelf bestaat uit een brede, zwarte strokenrand die aan alle kanten van het gebouw oversteekt. Het rechthoekige stationsgebouw bestaat deels uit gemetselde wanden en staalskeleten met glazen puien. De gietijzeren gevelroosters van het oude stationsgebouw zijn opnieuw gebruikt in de stationsrestauratie. De perronkap uit 1913 blijft behouden.
Al na enkele decennia ontstaan plannen om het gebouw tegelijkertijd met de nabijgelegen overweg te vervangen door nieuwbouw met tunnels onder de sporen. Vanaf maart 2015 is het stationsgebied in Harderwijk dan ook aanzienlijk veranderd. Zo komt er een nieuw stationsgebouw, een verkeerstunnel en een tunnel voor langzaam verkeer. Ook het parkeerterrein, de fietsenstallingen en het busstation worden vernieuwd. Na de opening van de tunnel en het nieuwe stationsgebouw is het eilandperron alleen nog via de tunnel bereikbaar. De overwegen bij het station zijn tegelijkertijd gesloten.
Het stationsgebouw, de fiets- en autotunnel en de fietsenstalling vormen een samenhangend geheel van station en omgeving. Het straatwerk, de trappen en balustrades zijn van Portugees graniet. De kleur is een verwijzing naar zowel de Veluwse zandverstuivingen ten oosten van de stad als de stranden ten westen van de stad. Onder voor luifel aan de voorzijde staat de zogenaamde botterbank. De bank verwijst naar het verleden van de vissersstad. De perronkap blijft ook deze keer behouden en is met enige aanpassingen in het nieuwe complex ingepast. Na de officiele opening van het station op 16 september 2016 is de stationsomgeving verder aangepakt. Zo is het oude gebouw een maand later gesloopt om ruimte te maken voor een nieuw busstation.
Op de foto boven het artikel het nieuwe stationsgebouw van Harderwijk op 18 september 2016, twee dagen na de officiële opening. Links onder de luifel is de zogenaamde botterbank te zien.