Hilversum

In juni 1874 neemt de HSM de Oosterspoorweg tussen Amsterdam en Amersfoort en de zijtak tussen Hilversum en Utrecht in gebruik. Als belangrijkste station op de route krijgt Hilversum een ruim opgezet en opvallend hoog stationsgebouw. Het sober uitgevoerde gebouw is symmetrisch en kent een naar voren staand middendeel dat nog enkele versieringen kent en twee enigszins naar voren staande eindgebouwen. Aan de perronzijde komt langs het hele gebouw een kap. In 1892 is ook het middenperron van een overkapping voorzien. De kap is van hetzelfde model als die de HSM in dezelfde periode in Alkmaar en Apeldoorn laat bouwen.

Net als andere plaatsen langs de Gooilijn, groeit ook Hilversum onder invloed van het spoor. Om ook de nieuwe woonwijken aan de achterzijde te ontsluiten is in 1910 tussen de voor- en achterzijde van het station een voetgangersbrug in gebruik genomen. In 1931 is het overpad tussen beide perrons vervangen door een reizigerstunnel.

In 1954 krijgt het station aan de andere zijde van het emplacement een volwaardig entreegebouw met onder andere loketten en een fietsenstalling. De stationshal is hoger dan de rest van het gebouw en krijgt grotendeels glazen wanden. Bovendien loopt het dak ter hoogte van de stationshal schuin naar boven. De hal biedt toegang tot de verlengde reizigerstunnel die voortaan ook beide zijden van het station verbindt. De voetgangersbrug is hierna gesloopt. Later zijn verschillende glazen wanden dicht gemaakt om meer winkelruimte te creëren.

Het hoofdgebouw is in 1990 gesloopt om ruimte te maken voor de herinrichting van de complete stationsomgeving. NS laat op de plek van het oude station een groot kantoorgebouw van vijf verdiepingen neerzetten. Ongeveer halverwege het gebouw komt een stationshal ruime met ruimte voor de loketten en winkels. Het midden van de hal is zo’n drie verdiepingen hoog. Zowel aan de straat- als de perronzijde komt een halfronde glazen wand om de entree van het station te accentueren. Boven de entree komt een groot rond venster met daarin de stationsklok. Het venster is bekleed met holografisch glas waardoor door de stand van de zon een wisselend kleurenspectrum op de vloer van de hal ontstaat. Als verwijzing naar de aanwezigheid van de verschillende omroepen en televisiestudio’s in Hilversum krijgt het gebouw aan de rechter zijde een toren in de vorm van een zendmast. Het nieuwe stationsgebouw is in 1992 gereed. De dan honderd jaar oude perronkap blijft behouden.

Voor de aanleg van de nieuwe tunnel voor langzaam verkeer en een extra eilandperron is het entreegebouw aan de achterzijde van het station in 2007 gesloopt.