In 1867 neemt de HSM de spoorlijn Haarlem – Uitgeest in gebruik. Zowel Velsen als Zandpoort krijgen een eenvoudig rechthoekig haltegebouw van anderhalve verdieping. Aan de spoorzijde en beide zijgevels komt rond het gebouw een opvallend ruime luifel.
In 1898 laat de HSM in laatstgenoemde plaats een geheel nieuw stationsgebouw neerzetten. Het ruim opgezette ontwerp is verwant aan het gelijktijdig gebouwde station in het nabijgelegen IJmuiden. Het stationsgebouw kent vier verschillende gevels en is onder andere voorzien van houten beschutting en gebogen vensters boven de deuren. Het levendige ontwerp van het gebouw heeft door de opzet veel weg van een Engels landhuis. Het gebouw krijgt een speciale wachtkamer voor de patiënten van Meer-en-berg. Om verwarring te voorkomen, komt boven de deur van de wachtruimte ‘krankzinnigen’ te staan. Het station draagt voortaan de naam Santpoort-Meerenberg.
In 1900 neemt de HSM ook het nieuwe eilandperron met daarop een eenvoudig perrongebouw met grote overkapping in gebruik. Datzelfde jaar is het oude haltegebouw gesloopt. In 1918 vervalt de toevoeging Meerenberg en na de opening van het station Santpoort Noord in 1957 heet het station Santpoort Zuid.
Op de foto boven dit artikel het royale stationsgebouw van Santpoort Zuid op 29 juli 2017.
In 1888 legt de HSM tussen het station en Provinciaal Ziekenhuis Meer-en-berg de zogenaamde Montanialijn aan. De spoorlijn is ruim een kilometer lang en wordt voornamelijk gebruikt voor het transport van steenkool voor de verwarming van de gebouwen. Op het terrein ligt een smalspoorlijn voor verder transport naar de verschillende gebouwen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vorderen de Duitsers Meer-en-berg als veldhospitaal. In 1943 worden de patiënten en personeelsleden via de spoorlijn geëvacueerd en overgebracht naar andere ziekenhuizen. Na de oorlog neemt het belang van het spoor snel af. In 1954 sluit NS de verbinding.