In oktober 1867 neemt de Belgische GCB de spoorlijn Turnhout – Tilburg in gebruik. In de loop der jaren zijn er diverse plannen voor doorgaande internationale treinverbindingen via de lijn. Door verschuivingen van de exploitatiegebieden lijkt het er na de eeuwwisseling echt van te komen en laten de Staatsspoorwegen een enorm grensstation bouwen. Nog voordat het emplacement Baarle Nassau Grens/Weelde Statie gereed is, gaan de SS en HSM intensief samenwerken en is het station alweer overbodig. In 1934 staakt NS het reizigersvervoer. Veertig jaar later volgt het laatste goederenvervoer. Hierna rijden nog een tijdje museumtreinen over het zogenaamde Bels Lijntje. Het grote emplacement van het grensstation is in de loop der tijd geleidelijk afgebroken, maar nog altijd duidelijk herkenbaar.
In 1864 begint de Société anonyme des chemins de fer du Nord de la Belgique met de aanleg van de spoorlijn Turnhout – Tilburg. In oktober 1867 is de spoorlijn in gebruik genomen. De verbinding wordt geëxploiteerd door het samenwerkingsverband van Belgische spoorwegmaatschappijen Chemins de fer Grand Central Belge. De GCB exploiteert dan al enkele jaren de spoorlijnen rondom de grensovergang bij Roosendaal. De spoorlijn tussen Turnhout en Tilburg is dan ook voornamelijk van belang voor het regionale reizigersvervoer en het vervoer van steenkool voor de Tilburgse industrie. Met de opening van de spoorlijn tussen Tilburg, ‘s-Hertogenbosch en Nijmegen in 1881 ontstaan de eerste plannen voor doorgaande internationale treinverbindingen. Doordat de GCB in België echter geen aansluitende hoofdlijnen exploiteert, blijven internationale treinen vooralsnog via Roosendaal rijden.
In 1898 worden de Belgische spoorlijnen genationaliseerd. Tegelijkertijd gaat exploitatie van het Nederlandse deel van de spoorlijn tussen Turnhout en Tilburg naar de Staatsspoorwegen. De SS krijgt hiermee in theorie de kortste spoorwegverbinding tussen Amsterdam, Brussel en Parijs in handen. De spoorwegmaatschappij koopt direct een groot stuk grond bij de Nederlands-Belgische grens bij Baarle Nassau en begint hier met de aanleg van een uitgebreid grensstation. In 1906 neemt de SS het enorme emplacement Baarle Nassau Grens/Weelde Statie in gebruik. Het emplacement met een stationsgebouw van 167 meter lengte wordt halverwege doorsneden door de Nederlands-Belgische grens. Aan beide zijden van de grens liggen grote rangeerterreinen met ruim 30 sporen. Daarnaast zijn diverse seinhuizen, douaneloodsen, een locomotiefloods met draaischijf en verschillende dienstgebouwen neergezet. Voor het spoorweg- en douanepersoneel is aan beide zijden van de grens een groot aantal woningen gebouwd. Vooral Weelde-Station groeit al de eerste jaren uit tot een echt dorp met kerk en school.
Ondertussen werken de SS en HSM vanaf 1903 steeds intensiever samen. De spoorwegmaatschappijen besluiten dan ook het internationale treinverkeer tussen Amsterdam, Brussel en Parijs via de Oude Lijn en de grensovergang bij Roosendaal te laten rijden. Hoewel deze route langer is dan de verbinding via Tilburg en Turnhout, worden hiermee ook steden als Rotterdam en Antwerpen bediend. De spoorlijn tussen Turnhout en Tilburg blijft vooral in gebruik voor het goederenvervoer, maar vervalt mede door de Eerste Wereldoorlog al snel weer tot regionale zijlijn.
Naast het omvangrijke emplacement bij de grens leggen de Staatsspoorwegen vanuit Riel een spoorlijn naar de textielfabrieken in Goirle aan. De SS neemt deze verbinding in december 1900 in gebruik. De 3,5 kilometer lange spoorlijn is alleen in gebruik voor het goederenvervoer. In de zomer van 1942 is de verbinding alweer gesloten en opgebroken.
In oktober 1934 is de spoorlijn Tilburg – Turnhout als één van de eerste verbindingen in Nederland gesloten voor het reizigersvervoer. In diezelfde periode begint de geleidelijke afbraak van het grotendeels overbodige emplacement Baarle Nassau Grens/Weelde Statie. In 1958 neemt NS het verhoogde emplacement van station Tilburg in gebruik. De aansluiting van de lijn uit Turnhout is hierbij enkele kilometers naar het westen verlegd. Een jaar later is het enorme stationsgebouw van Baarle Nassau Grens/Weelde Statie grotendeels gesloopt. Alleen beide eindgebouwen blijven staan.
In 1973 rijdt de laatste goederentrein tussen Tilburg en Turnhout. Een jaar later start de Stichting Stoomtrein Tilburg-Turnhout met toeristische ritten tussen Tilburg en de Belgische grens. Het eerste jaar rijdt de SSTT met de 3737 van het Spoorwegmuseum. In 1976 is de sneltreinlocomotief opgevolgd door een loc uit de Limburgse mijnen. De stichting gaat in 1982 failliet. Zes jaar later is de spoorlijn opgebroken. Ook de eindgebouwen van het station Baarle Nassau Grens/Weelde Statie zijn deze periode gesloopt. Het overwoekerde perron is grotendeels bewaard gebleven en in 2017 ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van het zogenaamde Bels Lijntje voorzien van twee replica’s van de spanten die de overkapping droegen. Op het grootste deel van het baanvak is in 1990 een fietspad aangelegd.
Het tracé van voormalige spoorwegverbinding tussen Tilburg en Turnhout is vrijwel geheel in gebruik als doorgaande fietsroute tussen beide steden. Langs het fietspad staan enkele stationsgebouwen, wachterswoningen en een groot aantal dienstwoningen. Van het enorme grensstation Baarle Nassau Grens/Weelde Statie zijn nog verschillende sporen terug te vinden in het bosgebied dat op het terrein is ontstaan.
Klik hier voor een impressie van de restanten van het Bels Lijntje.
DIENSTREGELING
Bij de start van de treindienst rijden dagelijks drie treinen per richting. De eerste jaren zijn er nog enkele treinen die in België doorrijden naar Herentals en Aarschot, maar al snel pendelen de treinen alleen nog tussen Tilburg en Turnhout. Na de nationalisatie van de lijn moeten reizigers een aantal jaar zelfs in Weelde-Merksplas overstappen. Na het gereedkomen van het grensstation Baarle Nassau/Weelde Statie rijden de treinen weer het gehele traject Tilburg – Turnhout. Na de Eerste Wereldoorlog rijdt een aantal jaar een doorgaande sneltrein Eindhoven – Brussel over de verbinding. Het is de enige reguliere doorgaande reizigersverbinding via het imposante grensstation uit 1906. In oktober 1934 staakt NS het reizigersvervoer op de verbinding.