Spoorlijn Heerhugowaard – Hoorn

Aan het eind van de negentiende eeuw legt de HSM de ruim zestien kilometer lange spoorlijn tussen Heerhugowaard en Hoorn aan. Het traject is in oktober 1898 geopend en verbindt de lijnen Alkmaar – Den Helder en Zaandam – Enkhuizen. Beide staatslijnen worden sinds de opening door de HSM geëxploiteerd. De spoorlijn kent slechts één station en enkele stopplaatsen. De stopplaatsen zijn nog voor de Tweede Wereldoorlog gesloten. Het station in Obdam bestaat nog altijd en is tevens de enige kruisingsmogelijkheid op het enkelsporige baanvak. De spoorlijn is tegelijkertijd met het baanvak Zaandam – Enkhuizen in 1974 geëlektrificeerd.

Dienstregeling

In de beginjaren pendelt de HSM dagelijks met enkele treinen tussen Alkmaar en Hoorn. Een enkele trein rijdt ook tussen Alkmaar en Haarlem. In de loop der jaren wordt de treindienst verder geïntensiveerd. Na de Tweede Wereldoorlog pendelt elke twee uur een trein tussen Alkmaar en Hoorn. In de spits rijdt een enkele extra trein. Na het invoeren van de dieseltractie halverwege de jaren vijftig, rijdt NS in een uurdienst tussen beide plaatsen. In de loop der jaren wordt de treindienst in de spits uitgebreid tot een halfuurdienst. Enkele spitstreinen rijden van en naar Enkhuizen. Na de elektrificatie van het baanvak in 1974 rijdt NS een halfuursdienst op het traject. De treinen rijden bovendien van en naar Haarlem. Tien jaar later verlengt NS de sneltreindienst naar Den Haag. Vanaf december 2011 rijden de treinen weer tussen Haarlem en Hoorn. In de avonduren rijden geen sneltreinen en trekt NS de sprintersdienst Amsterdam – Haarlem – Uitgeest door naar Alkmaar en Hoorn. Vanaf december 2015 rijden alleen nog sprinters van Amsterdam via Haarlem en Alkmaar naar Hoorn.

Materieelinzet

In de zomer van 1930 wordt een deel van de stoomtractie op het baanvak vervangen door een exploitatie met motorrijtuigen. Terwijl de rijtuigen hierna nog jarenlang vanuit Hoorn en Alkmaar worden ingezet, verdwijnen ze in de zomer van 1931 alweer uit de reizigersdienst tussen beide plaatsen. In juni 1955 verdwijnt de stoomtractie definitief en nemen diesellocs uit de serie 2200 met korte getrokken treinen de treindienst over. Later komen de Dieselvijven op het traject te rijden. Hoewel NS het materieel al in 1955 op het baanvak wil inzetten, rijden Plan X-treinstellen en -motorrijtuigen alleen in 1964 en 1965 kortstondig tussen Alkmaar en Hoorn. Hierna keert het DE 5-materieel terug op de verbinding. Vanaf 1967 zet NS ook Plan U-treinstellen op het baanvak in.

In 1974 neemt het Materieel ’64 de treindienst op het inmiddels geëlektrificeerde baanvak over. In 1993 wordt de treindienst grotendeels overgenomen door het nieuwe Dubbeldeks Aggloregiomaterieel. Enkele jaren later verschijnt het Materieel ’64 weer op de verbinding. NS voert de treindienst voornamelijk met Plan T-treinstellen uit. In de loop van 2006 neemt het DD-AR materieel de treinen tussen Den Haag en Hoorn opnieuw over. De gele treinstammen zijn in de loop van 2014 vervangen door de gemoderniseerde DDZ-treinstammen. Wanneer de verbinding in december 2015 onderdeel wordt van de sprinterdienst Amsterdam – Haarlem – Hoorn, neemt het SGM de treindiensten over. Vanaf februari 2021 zet NS SLT-treinstellen in de sprinterdienst in.