De Koninklijke Nederlandse Locaalspoorweg-Maatschappij legt in 1887 de spoorlijn Apeldoorn – Dieren aan. In 1950 komt een eind aan het reizigersvervoer op de verbinding. De decennia daarop verdwijnt ook het goederenvervoer. Alleen in Apeldoorn rijden nog tot 2016 vuiltreinen. Intussen rijdt de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij sinds 1975 toeristische ritten op de spoorlijn. In 2004 wordt de VSM officieel eigenaar van het traject.
De Koninklijke Nederlandse Locaalspoorweg-Maatschappijverbinding neemt op 2 juli 1887 de spoorlijn Apeldoorn – Dieren in gebruik. In Apeldoorn sluit de lijn aan op de Oosterspoorweg en in Dieren is een aansluiting gemaakt op Staatslijn A. Het traject is samen met de KNLS-lijn van Apeldoorn naar Hattemerbroek op verzoek van het ministerie van Oorlog als hoofdspoorweg gebouwd. De reden hiervoor is dat er zo nog een tweede hoofdspoorlijn langs de IJssel ligt, wanneer het land vanuit het oosten aangevallen zou worden. De spoorlijn tussen Apeldoorn en Dieren is zowel voor het regionale personenvervoer als het vervoer van goederen voor de papierindustrie van belang. Net als bij de andere verbindingen van de KNLS zorgt de HSM voor de exploitatie van de spoorlijn. In 1920 wordt de HSM na een aantal pogingen in de decennia daarvoor eigenaar van alle spoorlijnen van de KNLS.
Op 1 augustus 1950 staakt NS het reizigersvervoer op de verbinding. In 1964 komt een einde aan het goederenvervoer op het traject Loenen – Eerbeek. Vijf jaar later eindigt ook het spoorvervoer tussen Beekbergen en Loenen. In 1972 is ook het vervoer op het traject Apeldoorn VAM – Beekbergen opgeheven.
In 1975 neemt de Veluwsche Stoomtrein Maatschappij de exploitatie op het traject over voor het rijden van toeristische ritten. Het goederenvervoer tussen Dieren en Eerbeek is in 1984 gestaakt. Tussen Apeldoorn en Apeldoorn VAM rijden tot 2016 vrijwel dagelijks afvaltreinen.
DIENSTREGELING
De reizigersdienst op het traject bestaat doorgaans uit een vijftal treinen tussen Dieren en Zwolle. In de loop der tijd is de frequentie op het baanvak verhoogt en rijdt de HSM voornamelijk een pendeldienst Apeldoorn – Dieren. De spoorwegmaatschappij laat enkele treinen beginnen en eindigen in Zwolle. Een aantal treinen rijdt tot 1938 een doorgaande dienst Zwolle – Apeldoorn – Dieren – Arnhem. Met het ingaan van de zomerdienst dat jaar komt een einde aan de doorgaande treinen van en naar Zwolle. De treindienst Apeldoorn – Dieren – Arnhem is dat jaar geïntensiveerd tot een starre twee-uursdienst. In 1950 heft NS de reizigersdienst op het baanvak op.
MATERIEELINZET
De treindienst op het traject wordt voornamelijk met stoomtractie gereden. In 1926 verschijnen de eerste Motorrijtuigen op het traject. De rijtuigen rijden tot 1936 voornamelijk enkele doorgaande treinen van en naar Zwolle. Tot het staken van het reizigersvervoer voert NS de treindienst opnieuw geheel met stoomtractie uit.
25 Jaar na het opheffen van het reizigersvervoer tussen Apeldoorn en Dieren is Veluwsche Stoomtrein Maatschappij opgericht. De VSM exploiteert sindsdien toeristische ritten op het voormalige traject van de KNLS. In Apeldoorn is ruim drie kilometer van het baanvak bovendien nog jarenlang in gebruik voor de afvoer van huisvuil. Door het behoud van enkele stationsgebouwen en spoorwegmeubilair en de landelijke omgeving heeft het traject nog altijd een historisch karakter.
Klik hier voor een impressie van de museumspoorlijn tussen Apeldoorn en Dieren.
Op de foto boven dit artikel rijdt Arriva-treinstel 257 langs het Apeldoorns Kanaal naar Beekbergen. Het komt niet vaak voor dat modern materieel op de spoorlijn te zien is, maar op 8 oktober 2016 rijdt de NVBS vanwege het 85-jarig bestaan met modern dieselmaterieel tussen Apeldoorn en Dieren.